บ้านโครงสร้างเหล็ก สร้างใกล้ดินเค็ม ป้องกันสนิมอย่างไร
หลายคนอาจเคยได้ยินว่า เหล็กที่อยู่ใกล้ดินเค็มจะเป็นสนิมอย่างรวดเร็ว จึงสังสัยว่าหากต้องการสร้าง บ้านโครงสร้างเหล็ก ใกล้ดินเค็มจะต้องทำอย่างไร
เหล็กเป็นวัสดุหนึ่งที่นิยมนำมาใช้ในงานโครงสร้างอาคาร นอกจากจะมีความสวยงามทันสมัยตามแบบฉบับบ้านสไตล์ลอฟท์ที่มีการโชว์โครงสร้างเหล็กแล้ว ยังมีข้อดีคือก่อสร้างได้รวดเร็ว มีความแข็งแรง ทนต่อแรงสั่นสะเทือนได้ดีกว่าโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก อีกทั้งเป็นวัสดุที่นำกลับมาใช้ใหม่ ใช้ซ้ำได้ และขายคืนได้อีกด้วย ซึ่งเจ้าของบ้านหลายท่านที่ต้องการสร้าง ใกล้ดินเค็มอาจเป็นกังวลเรื่องสนิมเหล็กที่จะเกิดขึ้นได้ง่าย เพราะหากโครงสร้างเหล็กเป็นสนิมจะมีผลกระทบต่อความแข็งแรงและการรับน้ำหนักของโครงสร้าง รวมถึงการแก้ปัญหาเรื่องสนิมในภายหลังก็เป็นเรื่องที่ค่อนข้างยุ่งยาก แต่หากเราป้องกันเป็นอย่างดีตั้งแต่แรกแล้ว ปัญหาเรื่องสนิมเหล็กจะไม่ใช่เรื่องน่ากังวลมากนัก
หลักการป้องกันการเกิดสนิม คือ ให้เหล็กสัมผัสกับน้ำและอากาศน้อยที่สุด เพราะตัวสนิมเองเกิดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่นของเหล็ก กับ น้ำและออกซิเจน (อากาศ) โดยทำได้ตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบให้เหล็กไม่สัมผัสกับพื้นดินเค็ม (เช่น การยกคานคอดินให้สูงจากพื้นดินประมาณ 30 ซม. โดยให้ส่วนที่เป็นโครงสร้างใต้ดิน คือ ตอม่อ ฐานราก เสาเข็ม เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก) และการเคลือบผิวเหล็กเอาไว้ ซึ่งการเคลือบผิวเหล็กมีสองวิธีที่นิยมในงานอาคารโครงสร้างเหล็กคือ การทาสีกันสนิม และ การชุบกัลวาไนซ์
ภาพ: ตัวอย่างการออกแบบให้โครงสร้างเหล็กไม่สัมผัสกับพื้นดินเค็มโดยตรง
การทาสีกันสนิมนี้ หากเป็นโครงสร้างที่ไม่สัมผัสกับดินเค็มโดยตรง สามารถทาเคลือบได้ด้วยสีน้ำมันเพื่อป้องกันการเกิดสนิม ส่วนกรณีที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ต้องมีบางส่วนของโครงสร้างเหล็กที่ต้องสัมผัสกับดิน ควรทาเคลือบโครงสร้างส่วนนี้ด้วยสีอีพ็อกซี่ (ดินเค็มจะมีสารที่เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาการเกิดสนิมของเหล็กให้เร็วขึ้น จึงไม่ควรทาเคลือบผิวเหล็กด้วยสีน้ำมัน เพราะสีน้ำมันจะไม่สามารถต้านทานกรดจากเกลือในดินเค็มได้และทำให้เกิดสนิม)
*การทาเคลือบนี้ ควรทาความหนาของชั้นสีที่เหมาะสมและทาถูกวิธี การทาแต่ละรอบต้องเว้นระยะเวลาให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนด
ภาพ: ตัวอย่างเหล็กที่ทาสีกันสนิม
(โดยควรเลือกใช้สีน้ำมันกับงานโครงสร้างเหล็กส่วนที่ไม่สัมผัสกับดินเค็ม และเลือกใช้สีอีพ็อกซี่ทาโครงสร้างเหล็กที่ต้องสัมผัสกับดินเค็ม)
อีกวิธีที่นิยมใช้สำหรับงานอาคารโครงสร้างเหล็กคือ การชุบกัลวาไนซ์ (Galvanizing) ซึ่งทำได้โดยการนำโครงสร้างเหล็กมากำจัดสารเจือปนที่ผิวเหล็กออกให้หมด แล้วพ่นทรายเพื่อเตรียมผิวให้พร้อม ก่อนนำไปชุบกรดและชุบฟลั๊กซ์เพื่อกำจัดสนิมที่ผิวเหล็กและสารประกอบออกไซด์ต่างๆ แล้วจึงนำโครงสร้างเหล็กลงชุบเคลือบผิวในอ่างสังกะสีหลอมเหลวให้ปกคลุมพื้นผิวของโครงสร้างเหล็กทั้งหมด สังกะสีจะเป็นตัวป้องกันการถ่ายเทอิเล็กตรอนจากเนื้อเหล็ก และจะยอมสูญเสียอิเล็กตรอนแทนเนื้อเหล็กทำให้เกิดสนิมได้ยาก วิธีนี้จึงเป็นที่นิยมเพื่อป้องกันสนิมได้ในระยะยาวกว่าการทาสีกันสนิม แต่จะมีราคาสูงกว่าการทาสีกันสนิม
*สำหรับเหล็กชุบกัลวาไนซ์ ควรยึดประกอบด้วยสลักเกลียว (Bolt and Nut) ไม่ควรใช้วิธีเชื่อม
ภาพ: ตัวอย่างเหล็กชุบกัลวาไนซ์
อย่างไรก็ตาม การเลือกวิธีป้องกันสนิมสำหรับงานโครงสร้างบ้านเหล็ก ควรพิจารณาจากความร้อน ความชื้น ความรุนแรงของสภาพอากาศ สภาวะแวดล้อมของไอกัดกร่อนจากสารเคมี หรือจากดินเค็ม และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพิ่มเติม เพื่อเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุด และทำตามวิธีอย่างถูกต้องได้มาตรฐาน เพื่องานก่อสร้างของเราสามารถอยู่กับเราไปได้อีกนาน มีความแข็งแรงและปลอดภัย
บ้านโครงสร้างเหล็ก สร้างใกล้ดินเค็ม ป้องกันสนิมอย่างไร หลายคนอาจเคยได้ยินว่า เหล็กที่อยู่ใกล้ดินเค็มจะเป็นสนิมอย่างรวดเร็ว จึงสังสัยว่าหากต้องการสร้าง บ้านโครงสร้างเหล็ก ใกล้ดินเค็มจะต้องทำอย่างไร